Gaat het goed met Amerika

Een van mijn favoriete Amerikaanse schrijvers is Fareed Zakaria. Een journalist van Indiase afkomst, die onder meer een boek geschreven heeft over de wereld na Amerika. Zo' n titel betekent alleen al dat Fareed rekening houdt met de eindigheid van de Amerikaanse dominantie. In het tijdschrift Foreign Affairs van deze maand vraagt Fareed zich af: Can America be fixed? Ook dit wijst op een zekere zorg over de toekomst van de VS. Het verhaal van Fareed gecombineerd met onder meer het betoog van Stiglitz (The price of inequality), geeft me het gevoel dat de VS voor een immense opdracht staat de komende jaren. 1. De inkomensverdeling van de VS is in de afgelopen 30 jaar aanzienlijk schever geworden. Het gevolg is dat de middenklasse in de VS geeidelijk aan het verdwijnen is. Dit heeft gevolgen voor de mogelijkheid om de belastinginkomsten op peil te houden. 2. Door het structurele tekort van de overheid is de staatsschuld toegenomen van 42 percent ven het Bruto Nationaal Product in 1980 tot 107 percent nu. De private schulden zijn toegenomen van 665 miljard dollar in 1974 tot 13 000 miljard dollar nu. In de praktijk betekent dat dat de Amerikaanse consument en de Amerikaanse overheid de laatste dertig jaar boven zijn stand geleefd heeft. 3. Er zijn in de periode na de 2e wereldoorlog meer perioden geweest van depressie, maar na iedere depressie duurt het langer voordat het herstel van de werkgelegenhei weer op gang komt. In de periode vanaf de jaren veertig van de 20e eeuw, duurde het aanvankelijk ongeveer 6 maanden voor de groei van de werkgelegenheid die van het BNP volgde. Na de recessies van de jaren 90 duurde het ca 15 maanden, in die van het begin van de 21e eeuw duurde het 39 maanden en - volgens Fareed - zal het herstel van de werkgelegenheid vermoedelijk pas na vijf jaar de groei van het BNP volgen. 4. Er bestaat een grote achterstand in het onderhoud van de infrastructuur, niet alleen waar het gaat om wegen en bruggen, maar ook in het leidingsysteem voor de watervoorziening; het electriciteitssysteem en het systeem van informatievorziening zijn sterk verouder. Ramingen geven aan dat in deze sector een achterstand bestaat van meer dan 2000 miljard dollar. 5. De Amerikaanse bevolking is aan het verouderen. Ramingen geven aan dat in 2029 de uitkeringen die daarmee verband houden zullen zijn opgelopen tot 18 percent van het BNP, het bedrag -zegt Fareed - dat ongeveer gelijk is aan de belastingopbrengsten. 6. Op institutioneel niveau zou het wenselijk zijn dat er iets werd vereenvoudigd: als je de regelgeving op het gebied van de belastingen bij elkaar telt kom je tot ongeveer 73000 pagina's. Het geheel aan instituties is volgens Ferguson een van de belangrijkste factoren voor de relatieve achteruitgang van de VS in de wereldeconomie Hoe moeten we daar iets aan doen?