Euro

Ik heb het al eerder gezegd: politici zijn onbekwaam om te sturen. Maar zij worden van alle kanten belaagd en zijn nog enigszins te pardonneren. Maar een van de meest zorgwekkende ontwikkelingen in de huidig tijd is de rol van de media en de rol van de ratingbureaus.
Eerst de media, die zich onveranderd op het standpunt stellen dat zij slechts de gebeurtenissen volgen en verslaan en kennelijk nauwelijks beseffen dat hun selectie van de gebeurtenissen bepaalt waar de meningsvorming over gaat. Op dit moment is de dagelijkse dicussie over de vraag of de euro moet blijven bestaan. Daarmee worden de geesten rijp gemaakt om een zeer onzindelijke gedachte verder te onderzoeken. 
Er bestaat blijkbaar geen enkel idee wat de gevolgen zijn van het vervangen van de euro door een Nederlandse munt.
Voor de discussie worden dan ook steevast mensen uitgenodigd die er weinig of niets van begrijpen.
Ook de ratingbureaus spelen een opmerkelijke rol. Waarbij blijkbaar nieumand zich afvraagt wie hun opdrachtgevers zijn. Wie heeft er belang bij dat de kredietpositie van Frankrijk ter discussie wordt gesteld? Als S&P (Standard and Poor) de Franse krediet waardigheid met één punt verlagen stijgt de rentevoet voor Franse leningen met 1%. Frankrijk moet betalen, maar iemand strijkt de hogere rente op. Wie is dat?

De toestand van vandaag

Gevoelsmatig en zonder veel bewijs, denk ik:

1. Het huidige kabinet bevordert de crisis, het lijkt of ze crisis leuk vinden. We weten allang dat het economisch gedrag van consumenten en ondernemers in belangrijke mate wordt bepaald door hun verwachtingen over de toekomst. Als het kabinet voor de komende jaren zware tijden verwacht en ons een pessimistische kijk op de toekomst schildert, stevige bezuinigingen aankondigt en de lasten verhoogt dan is het haast onvermijdelijk dat investeerders hun verwachtingen voor de toekomst laten dalen. Een self-fulfilling prophecy dus.

2. Sturen doe je met beleid, zou je zeggen. Maar dat is een advies dat aan de politici verspild is. Als in de politiek een zekere afwijking wordt geconstateerd van eerder geformuleerde doelstellingen is niet de reactie een marginale bijsturing op enkele variabelen. Nee, men gooit het roer en stapelt correctie op correctie van de koers. Dit ziet men bij de bezuinigingen van dit kabinet. Het kan waar zijn dat er een zeker evenwicht moet worden verkregen bij de rijksbegroting, maar dat betekent niet dat men op alle posten die men kan beïnvloeden moet bezuinigen. Vermoedelijk zou het voldoende zijn om de salarissen gedurende een bestuursperiode te bevriezen. Er is een geluk: het effect van de maatregelen die een kabinet neemt hebben zoveel tijd nodig om te worden gerealiseerd, dat een nieuw kabinet weer terug kan sturen.

3. De Maastrichtnorm voor de staatsschuld is 60% van het BNP. Het lijkt me een tamelijk willekeurig niveau. Maar dit niveau bepaalt ook ons beeld van de crisis. Als we het niveau gedurende enige tijd op 80% leggen, wordt ons beeld van de crisis plotseling geheel anders en voldoen tenminste Nederland, Duitsland en Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Spanje aan de norm. Griekenland, Italië en België moeten dan nog wel ombuigen, maar het probleem is plotseling aanzienlijk kleiner en kan over langer tijd worden uitgespreid. Daarna kan het terugdringen van de staatsschuld in een geleidelijker tempo worden opgepakt. Het risico is alleen dat de politiek een vals gevoel van veiligheid ontwikkelt en dat is voor politici dodelijk.